Постои граница помеѓу сонот и реалноста, а понекогаш таа граница исчезнува. Понекогаш соништата носат пораки толку јасни, што изгледаат како крик од другиот свет. Таков сон го промени животот на една жена – мајката на војник кој исчезнал пред многу години, оставајќи зад себе само празнина и бескрајна болка.

Таа живееше со надежта дека синот ќе се врати, иако поминаа години без ниту еден знак. Нема писмо, нема вест, нема потврда за неговата смрт – само мачно молчење. Но една ноќ, како од нигде, пред неа се појави сон што го почувствува како вистински настан.

Во сонот таа стоеше сама, среде пусто и темно поле. Воздухот беше студен и тежок, а небото, темно како чад. Погледна напред – и го виде него. Нејзиниот син стоеше само на неколку чекори. Изгледаше исто како на денот кога замина во војска, но неговите очи беа други. Во нив имаше нешто празно, нешто што ја натера да ја почувствува сета болка на светот.

„МАЈКО, СУМ НА ЗЕМЈАТА… ЖИВ СУМ – ПОМОГНИ…“ шепотеше тој. Зборуваше на чешки, јазик што го научил војската, но таа никогаш не го знаела. И покрај тоа, ги разбра сите зборови – не со слухот, туку со срцето.

Се разбуди со вресок. Телото ѝ беше ладно, а срцето чукаше како да сака да излезе од градите. „Што беше ова? Сон? Или повик за помош?“ – си помисли.

Следната ноќ беше уште полоша. Повторно го виде синот, но сега тој беше врзан. Лицето му беше покриено со кал и крв, а кога се обиде да зборува… таа со ужас сфати дека нема јазик. Неговата уста беше осакатена, а од неа излегуваа само морничави звуци.

Од тој момент, мирот за неа исчезна. Не можеше да спие, не можеше да јаде. Се повлече во себе, а целиот нејзин живот се претвори во потрага. Пребаруваше архиви, се среќаваше со поранешни војници, бараше вистина, но безуспешно. Со секој обид, соништата стануваа сè поужасни.

Соседите забележаа дека таа се променила. Очите ѝ станаа матни, гласот тивок. „Јас го слушам,“ им велеше. „Чувствувам како ме допира во сон, како да сака да ми каже нешто.“ Некои веруваа дека таа полудела од болка, други почнаа да се плашат – особено кога неколкумина тврдеа дека навечер слушале чудни звуци во нејзината куќа.

Приказната стигна и до новинарите. Прво мислеа дека е плод на нејзината фантазија, но кога почна да опишува детали за униформата на синот и симболи што не можеа да се знаат без да си бил таму, настана молк.

Се разбудија старите гласини. Во близина, во планините, се зборуваше дека некогаш имало таен логор за заробеници. Никој не знаеше што се случувало таму, но легендите за мачења и исчезнувања никогаш не замолкнаа. Жената беше убедена дека нејзиниот син е таму – или барем неговиот дух.

Еден ден, реши да оди. Стара и слаба, но со срце посилно од челик, таа тргна по заборавените патеки. „Тој ме вика,“ рече. „Ќе одам, дури и ако е тоа последното нешто што ќе го направам.“

Секоја вечер, пред да заспие, таа го изговара неговото име. Понекогаш, вели, го гледа неговото лице во водата или во огледало. Другпат слуша шепот: „МАЈКО, СУМ НА ЗЕМЈАТА… ЖИВ СУМ – ПОМОГНИ…“

Некои ја нарекуваат луда, други велат дека љубовта на мајката е посилна од сите проклетства. Но никој не може да ја објасни силата на тие соништа, кои стануваат сè поистинити.