Понекогаш не се потребни зборови.
Доволен е само еден поглед.
Еден миг тишина.
И сѐ се менува.

Осум години живееше кај ќерка ѝ. Готвеше, чистеше, ги чуваше внуците.
Не се мешаше. Не бараше ништо.
Само љубов и припаѓање.

Но еден ден — таа стана вишок.

Почетокот изгледаше исправно
По смртта на сопругот, ќерка ѝ ѝ рече:
— Доаѓај кај нас, мамо. Ќе ни биде убаво, сите заедно.
И таа поверува.

Се пресели со неколку кутии и илјадници сеќавања.
Се грижеше. Сакаше. Помагаше.
Сакаше да биде дел од домот.
Но внимаваше да не заземе премногу простор.

Се однесуваше како сенка — тука, но тивка.
Сѐ додека не почнаа да се менуваат погледите.

Љубовта што станува непријатна
Зетот сѐ почесто ја напушташе кујната кога ќе влезеше.
Гласот на ќерка ѝ стануваше пократок. Постојано во некаков тон на раздразливост.
Ништо конкретно. Но доволно.

Таа се преправаше дека не гледа.
Така прават луѓето кои се плашат да бидат отфрлени.
Луѓе кои сакаат да останат.

Поглед што ја разбуди
Тоа утро го памети и ден-денес.
Влезе во кујната со свежо печен леб.
Зетот ја избегна.
Ќерка ѝ ја изгледа како да гледа предмет кој ѝ смета.

Немаше кавга. Нема зборови.
Имаше нешто поладно: исклучување.
Како таа да не постои.

Седна, како и секое утро.
Но лебот остана недопрен.
А нејзиното срце — празно.

Прашање што никогаш не го постави
Не праша:
— Дали ви пречам?
Знаеше дека нема да каже никој „да“.
Но уште повеќе ја болеше тишината по тоа „не“.

Неколку дена подоцна — почна да ги собира работите.
Без солзи. Без обвинувања.

Внуците прашуваа:
— Бабо, каде одиш?
— Само накратко. Ќе се вратам, рече таа.

Но никој не ја задржа. Никој не праша дали тоа е вистина.

Осаменоста што остана
Сега живее сама. Во мал стан на крајот од градот.
Тишината што некогаш ѝ звучеше како мир, сега ѝ е товар.

Сѐ уште готви за тројца. Од навика.
Потоа трга две чинии.
Седи.
Гледа во прозорецот.
И — чека.

Ќерка ѝ праќа слика од децата еднаш месечно. Без порака. Само слика.
Како тоа да е доволно.
Како тоа да ја заменува љубовта.

Зошто се случува ова?
Ова не е само нејзина приказна.
Ова е приказна на илјадници мајки.
Жени што дале сѐ.
И добиле тишина.

Не затоа што згрешиле.
Туку затоа што биле таму. Присутни.
Затоа што постоеле.

Новите семејства сакаат простор. Слобода.
Тоа е разбирливо.
Но што со оние што беа тука пред нив?

Крајот што можеме да го смениме
Ова не е приказна за „исфрлање“.
Ова е приказна за незаборав. За благодарност.

Не со цвеќиња еднаш годишно.
Туку со столче на трпезата.
Не со фотографија.
Туку со прегратка. Со присуство.

Таа не бара ништо.
Но сѐ уште меси леб за тројца.
Ако некогаш некој се врати.