Јунското сонце нежно го грееше старото гробиште во Киев, но за Јулија, тоа беше само уште еден ден на преживување. Со тром чекор и заоблено стомаче, таа одеше помеѓу надгробните споменици, не во потрага по спомени или тишина, туку по храна – остатоци што луѓето ги оставаа за своите мртви. Тоа беше единствениот начин да се нахрани себе и детето што го носеше под срцето.

Пред само три недели излезе од женскиот затвор по условна казна. Никој не ја чекаше. Без дом, без пријатели, без иднина. Единственото нешто што ѝ преостана беше животот што растеше во неа – и таа не беше подготвена да се откаже.

Тогаш, на гробиштата, во еден најобичен ден, судбината ѝ фрли карта што никогаш не ја очекуваше.

Паричник во сенка
Седејќи на клупа до раскошен надгробен споменик, Јулија забележа нешто под клупата – стар, кожен паричник, испружен на влажната земја. Околу неа – никој. Тишина, само ветерот свиреше низ крстовите.

Срцето ѝ затропа. Немаше време за размислување. Го зеде и го отвори со раце што ѝ се тресеа. Се надеваше на неколку банкноти – доволно за леб, млеко, може и сапун.

Но внатре немаше пари.

Само стара фотографија. И писмо, уредно превиткано.

Писмо од задгробниот живот
Го отвори писмото и почна да чита:

„Ако го читаш ова, значи веќе ме нема. Го оставив овој паричник тука намерно. Не знам кој ќе го најде, но ако си ти…

Ја барам мојата ќерка. Се вика Јулија. Исчезна кога имаше осум години. Не ја видов повеќе. Не ѝ објаснив зошто бев во затвор. Не ѝ кажав дека ја сакам.

Единствено што ми остана од неа е сеќавањето на едно малечко белегче под левата клучна коска.

Ако си ти… прости ми.

Ако не си ти… најди ја. И кажи ѝ дека татко ѝ ја сакал до последниот здив.“

Јулија се вкочи. Полека го повлече јакичето и погледна под левата страна.

Белегот беше таму. Иста форма. Исто место.

Фотографија од минатото
Го зеде фотоапаратот. Девојче со плетенки, осумгодишно, насмеано. Зад неа маж со кожа јакна – висок, силен, но со топли очи. Очите ѝ беа познати. Лицето ѝ беше некаде во срцевата меморија. Нејзиниот татко. Тој што исчезна. Тој што никој не сакаше да зборува за него.

Го погледна надгробниот споменик. Името. Презимето. Датумот на смрт. Сè се поклопуваше.

Седна на клупата. Сè ѝ се вртеше. Плачеше, но не од тага. Од нешто длабоко – нешто што ниту самиот живот не можел да го избрише.

Втор обид
Следните денови секојдневно доаѓаше кај неговиот гроб. Му зборуваше. За себе. За затворот. За детето. За стравот. За вината. И за тоа што никогаш не престанала да го сака.

Со писмото во раце, замина во социјалниот центар. Никогаш досега не побарала помош. Овојпат го стори тоа.

Го прочитаа писмото. Ја погледнаа фотографијата. И ѝ подадоа рака.

Ја сместија во засолниште за самохрани мајки. Ја вработија како чистачка во дом за стари лица. Не беше лесно. Но беше чесно. И конечно – мирно.

Девојката од гробиштата
Веста се прошири. „Девојката што го пронајде својот татко покрај гроб.“ Не како сензација, туку како пример.

Ја повикуваа на интервјуа. Луѓето ѝ носеа облека. Играчки. Пелени. А таа, скромна, повторуваше само едно:
„Не барав ништо. Само сакав некој да ме види. И татко ми тоа го направи – дури и по смртта.“