Кирил не можеше точно да се сети кога започна сè да му пречи. Ниту беше ненадејно, ниту драматично. Доаѓаше тивко, полека, како ладен воздух што се провлекува низ затворена врата. Се ожени затоа што… веќе беше време. Мајка му постојано му повторуваше: „Веќе си скоро триесет. Сите твои пријатели имаат семејства. Јас сакам внучиња.“

На крајот попушти.

Елена, неговата сопруга, не беше лоша личност. Не викаше. Не се расправаше. Но и не живееше. Често спиеше до доцна, замотана во ќебе на каучот, како непишан спомен. Кирил понекогаш ѝ оставаше малку храна на масата пред да излезе на работа. Таа не се будеше. Кога се враќаше вечерта, го пречекуваше тишина. Светло што не топли. Дом во кој не се чувствуваш дома.

И тогаш се појави Лариса.

Не дојде за ништо посебно — само за да помогне околу дворот. Малата градина зад куќата одамна беше запуштена. Лариса не беше ништо особено на прв поглед. Ниту премногу убава, ниту впечатлива. Но во неа имаше нешто длабоко мирно. Немаше потреба да зборува многу, а кога зборуваше, зборовите ѝ беа тивки и топли. Имаше едноставност што те смируваше. Присуство кое не те гушеше, туку те лечеше.

Кирил сè почесто ја бараше со поглед. Наоѓаше изговори за да излезе во градината. Таа му раскажуваше за растенијата, за дождот, за тоа како земјата знае кога е време да раѓа. И некако, во тие кратки разговори, почна да се буди нешто што мислеше дека одамна го изгубил.

Во куќата, сè беше исто. Исто студено. Исто далечно.

Една вечер, застана пред вратата и гледаше низ прозорецот. Светлото беше вклучено. Но не го повикуваше внатре. Тоа не беше светлина на дом. Беше само електрична енергија во празна соба.

И тогаш… тргна. Без збор. Без план. Само нозе што чекорат.

Можеби одеше кон Лариса. Можеби бегаше од себе. Не знаеше. Само знаеше дека повеќе не може така.

Следното утро, кога се врати, нешто беше поразлично.

Градот изгледаше празен.

Пазарот беше празен. Балконите бледи. Мирисот на печен леб — исчезнат. Лицата на луѓето — уморни. Како животот да се оддалечил преку ноќ. Како жетвата — сета таа животна енергија — да ја напуштила земјата.

Но тогаш го забележа едноставниот детал: единствената градина што цвета — беше неговата. Таа што Лариса ја негувала.

Домати што се црвенееја. Билки што мирисаа на лето. Зелена свежина во секој агол. Живот. Нешто што расте, нешто што не се откажува.

Елена ја немаше. Можеби отишла кај мајка си. Можеби таа одамна го разбрала она што тој дури сега го согледа.

Лариса беше таму. Не зборуваше. Не се смееше. Само му подаде јаболко. Црвено. Совршено.

Кирил ја зеде јаболката во раце. Ја гледаше долго, како нешто свето. Се спушти на земја. И — заплака.

Не поради Елена. Не поради крајот на бракот. Туку поради сите години што ги поминал без да се чувствува жив.

Тој ден сфати нешто едноставно, но длабоко: жетвата никогаш не си заминала. Само отишла таму каде што има нега. Каде што има внимание. Каде што има љубов.

Љубовта — исто како и градината — не расте од обврска. Таа цвета таму каде што е посакувана.

А понекогаш, сè што треба за да ја вратиме — е да престанеме да бегаме.