Рано наутро, поранешниот воен офицер Николај Петрович тргна на пат со својата сакана внука Маргарита. Таа штотуку ја заврши музичката школа со сите пофалби и се упатуваше на регионален натпревар за млади музички таленти.

Возеа по осамена патека низ шума, каде немаше сигнал, а патот беше стариот и напукнат од времето и заборавот. Но во автомобилот царуваше спокој. Маргарита седеше позади, го средуваше својот бел концертен фустан и го држеше футролото со виолината во скутот.

Николај беше смирен. Во животот видел многу – блокади, воени мисии, ноќи без сон. Но денес беше само дедо, горд и загрижен за настапот на својата внука.

Но тогаш, на едно свиоци, црн теренец без регистарски таблички им го пресече патот. Од него излегоа тројца мажи со маски. Едниот држеше железна шипка, другиот ловечки нож, третиот само затнати тупаници и поглед од кој се ежи кожата.

— Излези, старецу, — рече еден со груб глас. — Ни треба колата. И сè што има во неа.

Николај излезе полека, со кренати раце. Не затоа што се предаваше, туку за да добие време и да ја процени ситуацијата. Иако над седумдесет години, инстинктите му беа остри. Но со Маргарита во колата, не можеше да ризикува.

— Нема ништо вредно, — рече тивко. — Ја носам внука ми на натпревар. Во колата има само фустан и виолина.

— Виолина? — се насмеа еден од нив. — А под фустанот што има? Пари? Накит?

Но пред дедото да каже нешто, Маргарита самата излезе од колата. Смирена, го отвори футролото и ја извади виолината. Не беше обична – беше рачно изработена, стара, фамилијарно наследство од нејзината прабаба која свирела во царски оркестар.

И тогаш почна да свири.

Првите тонови беа тивки, нежни – “Мелодија” од Глазунов. Шумата стивна. Дури и птиците престанаа да пеат. Музиката се разлеваше како утринска магла, обвиткувајќи ја сцената со невидливо смирување.

Разбојниците се вкочанија.

Човекот со шипката ја спушти раката.

— Ти навистина знаеш да свириш? — праша еден од нив со чудење.

— Ова не е само музика, — рече Николај. — Ова е она што нè прави луѓе.

Маргарита продолжи. Свртe на Бахова Чакона. Тоналитетот стануваше подлабок, повозбудлив, исполнет со болка и достоинство. Музиката зборуваше за сè што зборовите не можат да кажат.

И тогаш се случи нешто неверојатно.

Еден од разбојниците седна на асфалтот и загледа во земјата. Вториот тивко го врати ножот во појасот. А третиот – крупен, тетовиран, со лице како камен – почна да плаче.

Да, заплака.

Возрасен маж, формиран од сурови услови и насилство, стоеше и плачеше пред тинејџерка во бел фустан што свиреше како од тоа да ѝ зависи животот.

— Мајка ми свиреше виолина… — прошепоти. — Јас сè уништив…

Не ја украдоа колата. Не зедоа ништо. Не ја допреа ни виолината.

Се свртеа и заминаа.

Николај и Маргарита продолжија по патот. Таа стигна на време на натпреварот. Не освои прво место, но доби Награда од публиката и покана за меѓународна музичка академија.

Но најголемата победа беше друга.

Тој ден таа разбра дека музиката може да допре и до најзагубените души. Може да разоружа таму каде што зборовите не стигнуваат. И може да потсети дека хуманоста никогаш не умира – таа само тивко чека некој повторно да ја разбуди.

А некаде – можеби во таа шума, можеби на некое далечно место – тројца мажи сè уште се сеќаваат на девојката во бело која свиреше како да светот зависи од тоа.

Зашто можеби – и зависеше.