Ме повика да погледнам. Кога го одвитка ткаенината, почувствував чудно чувство, како воздухот да се оладил. Металниот предмет имаше чудна форма – личеше на половина од стар медалјон, но со гравури што никогаш порано не ги видов. Не беше накит, не беше алатка, не беше сувенир. И најважно од сè: никогаш не го видов во нашата куќа. А татко ми беше човек кој никогаш ништо не криеше. Го користеше она што го наоѓаше, а го фрлаше она што не му требаше.

Но ова… ова беше скриено толку длабоко што дури ни мама немаше поим дека поседува нешто вакво. И тоа беше проблемот. Тато повеќе не беше со нас, па не можевме да му поставиме ниту едно од прашањата што одеднаш ни се појавија во умовите. Фиоката беше како мало сандаче од минатото за кое не знаевме ништо.

Седевме во градината, предметот меѓу нас, и двајцата го гледавме како да е нешто забрането. Од каде го зел? Зошто го чувал во тајност? И најважно од сè – што беше тоа?

Кога мама малку се смири, почна внимателно да го испитува предметот. Имаше симболи врежани по рабовите што личеа на букви, но во исто време не личеа на ниту еден јазик што го знаевме. Имаше мала дупка во средината, како нешто да се вклопува во неа. Можеби вториот дел. Можеби клуч. Можеби нешто што повеќе не постои. Со секоја нова хипотеза, чувствував како ми се стега стомакот.

И тогаш мама рече нешто што целосно ме разоружа:
„Твојата баба еднаш спомна дека твојот татко пронашол нешто кога бил дете. Никогаш не сакал да зборува за тоа.“

Во еден миг, имав визија за мојот татко, како момче, како се сопнува на нешто што никогаш не требало да го види. Можеби додека шеташе низ шумата, можеби во стара куќа што сè уште стоеше на работ од селото. Можеби го нашол случајно. Но, зошто би го чувал целиот свој живот? И зошто го криел кога пораснал?

И тогаш се случи нешто што ја направи ситуацијата уште позабунувачка. Додека мама го превртуваше предметот во раката, превиткано парче хартија падна од мал отвор. Беше старо, пожолтено, пишувањето речиси нејасно. Но, некои од редовите сè уште беа читливи.

„Не го отворај пред никого.

Не заборавај што си видел.
И никогаш не го барај вториот дел.“

Мама побледе. Седев таму замрзнат. Чуден предмет, скриено парче хартија, предупредување, тајна стара неколку децении. И татко кој никогаш не смислил нешто слично. Немаше смисла. И сепак, дел од неговиот живот што беше совршено скриен до денес ни беше откриен.

Почнавме да пребаруваме низ сите семејни кутии за уште една трага. Стари фотографии, писма, тетратки. Баравме нешто што би објаснило зошто татко ми имал предмет што повеќе личел на клуч за нешто за кое не знаевме ништо.

И потоа најдов цртеж во една од неговите стари тетратки. Беше точната контура на истиот предмет – само овој пат целосна. Две половини споени. Во средината, симбол што личеше на затворено око. А со сликата имаше само еден збор:

„Се сеќавам.“

Од тој момент, почувствував дека се соочуваме со нешто надвор од вообичаената семејна тајна. Татко ми сигурно имал причина да ја крие. Можеби бил страв. Можеби желба да се заборави. Или, обратно, желба да се заштити нешто што не требало да се изгуби.

Каква и да е вистината, едно е сигурно:
предметот не беше само старо парче метал.

Беше клуч за нешто што татко ми го носел во својата сенка целиот свој живот.

И одеднаш чувствувам дека откако ќе го најдеме, нема враќање назад.