Точно една година помина откако ја погребав мојата сопруга.
Година што се влечеше како бескрајна зима. Бевме заедно речиси десет години, а за тоа време таа стана мој најдобар пријател, потпора и смислата на мојот живот. Кога замина, домот стана празен и студен, а јас – само сенка од она што бев.

За да не потонам целосно, си создадов ритуал. Секоја недела наутро станував рано, купував нејзини омилени цвеќиња — бели хризантеми и розови каранфили — и одев на гробиштата. Седев покрај нејзиниот гроб со часови, зборував со неа, ѝ раскажував како поминала неделата, како учам да ги печам нејзините омилени колачиња, како работата малку по малку се подобрува, колку ми недостига нејзината смеа.

Понекогаш едноставно молчев. Го гледав студениот камен и се сеќавав како ја тргаше косата од лицето, како се лутеше кога ги оставав чорапите расфрлани, како нејзините прегратки ги бришеа сите грижи.

Но еден ден нешто го наруши мојот ритуал.
Тоа неделно утро, кога пристигнав, веќе имаше свеж букет на нејзиниот гроб. Не било какви цвеќиња — токму истите какви што носев јас. Убаво и внимателно подредени.

Прво помислив дека е од некој од нејзините роднини. Но кога внимателно ја прашав нејзината сестра, а потоа и мајка, двете ми рекоа дека не биле таму. Следната недела истото. И потоа пак.

Наместо утеха, почувствував чудна, горчлива љубомора. Кој е тој човек? Зошто доаѓа секоја недела, секогаш пред мене? Каква врска имал со мојата жена?

Одлучив да ја дознаам вистината.

Следната недела стигнав уште пред зори. Се скрив зад едно старо дрво, ја ставив капуцата и чекав. Воздухот беше влажен и студен, маглата полека се спушташе меѓу гробовите.

По долго чекање, се појави силуета. Маж во педесеттите, во темен капут, со мала кошница во рацете. Пријде до гробот со сигурен чекор, клекна и почна да ги реди цвеќињата. Неговите движења беа нежни, како да се плашеше да не ја повреди дури и камената плоча.

Потоа од џебот извади мала фотографија. Мојата жена. Но не онаква каква што ја знаев. На фотографијата беше помлада, насмеана, со рака околу неговите рамена.

Излегов од засолништето. Тој се стресе кога ме виде, но не побегна. Молчевме додека прв не проговори:

— Знаев дека еден ден ќе ме видите. Таа… беше моја ќерка.

Светот ми се сруши. Знаев дека мојата жена пораснала во дом за деца без родители и секогаш ми велеше дека нејзините родители се мртви. А сега, пред мене, стоеше нејзиниот татко. Жив.

— Зошто никогаш не ѝ кажавте? — прашав со треперлив глас.

Тој ја наведна главата.
— Ја барав. Целиот живот ја барав. Кога ја најдов, веќе беше со тебе. Беше среќна. Не сакав да ѝ го нарушам животот со минатото.

Седевме до нејзиниот гроб до пладне. Ми раскажа како ја изгубил нејзината мајка, како лоши одлуки и сурови околности го спречиле да ја одгледа ќерката. Како по многу години дознал каде живее, но никогаш не нашол храброст да ѝ пријде.

Сега, секоја недела, носел исти цвеќиња какви што некогаш ѝ подарувал на нејзината мајка.

Заминав од гробиштата со скршено срце, но променет. Ја изгубив сопругата, но го најдов нејзиниот татко. И можеби, заедно, ќе успееме да зачуваме барем мал дел од семејството што и двајцата го изгубивме засекогаш.